www.skladnica-gornoslaska.pl                             o stronie                             bibliografia                             kontakt

MIASTO ŻORY

MIASTO ŻORY I MURY OBRONNE

Po raz pierwszy w źródłach pisanych Żory pojawiły się 1172r. Sto lat później, 25 lutego 1272r. książę opolski Władysław (1246 - 1281) nadał wsi prawo miejskie. Była to osada o charakterze targowym, położona na trakcie wiodącym z Raciborza na Kraków. Powierzchnia średniowiecznego miasta wynosi niespełna 12 ha zamkniętych w około 1250 m obwodzie, zamieszkiwało je wówczas około 750 osób.

Węzłowe położenie było zapewne przyczyną potencjalnych zagrożeń dla miasta. Podczas walk z Janem Luksemburskim w 1345 r. Kazimierz Wielki obległ Żory, jednak nadciągająca odsiecz króla Czech zmusiła wojska polskie do odwrotu bez zdobycia miasta. Ponownie Żory zostały zagrożone w trakcie ataków husyckich w 1433 r., gdy siły taboryckie obozowały pod miastem. Miasto ucierpiało również na skutek pożaru w 1454 r. Kilkanaście lat później, w 1473 r., Żory ponownie znalazły się w ogniu walki. Wacław III (1452 - 1473), pan Żor, poparł Jerzego z Podiebradów przeciwko Maciejowi Korwinowi, w efekcie czego wojska stronnictwa węgierskiego obległy Żory. Nie zostały one zdobyte dzięki układom, lecz w zamian za zawieszenie broni książę Wacław musiał oddać miasto w zarząd kanclerza wielkiego koronnego - Jakuba z Dębna.

Obwód obronny Żor rozpoczęto wznosić prawdopodobnie na przełomie XIII i XIV w. O takim datowaniu może świadczyć zarówno technika budowy, dokument księcia Władysława wyrażający chęć wzniesienia umocnień, jak i informacja o oblężeniu z 1345 r. Murowane umocnienia Żor wznoszono etapami. Świadczą o tym różnice w obrazie poszczególnych odcinków oraz dylatacja. Pierwszy raz mur miejski został bezpośrednio odnotowany w dokumencie księcia Walentyna (1493 - 1521) w 1509 r.

Miasto posiadało pełen obwód murowany. Do miasta wiodły dwie bramy: Dolna od wschodu i Górna od zachodu. Obwód murowany poprzedzony był fosą. Jej szerokość zależnie od punktu wahała się od 9 do około 18 m, a głębokość sięgała nawet 4,5 m.

PODSTAWOWE DANE MIASTO

Miasto Żory

Własność książeca

Liczba mieszkańców 750

Powierzchnia (ha) 12

PODSTAWOWE DANE FORTYFIKACJE

Grubość muru 1,4 m

Liczba baszt 0

Wieże 0

Bramy główne 2

FORTYFIKACJE - FOTO

   

   

   

   

   

   

   

BIBLIOGRAFIA:

Serdeczne podziękowania dla Pana Arkadiusza Przybyłoka za zgodę wykorzystania jego rysunków i fragmentów tekstu z Pracy Doktorskiej.

W opracowniu użyto fragmentów tektów oraz rysunki Pracy Doktorskiej "MURY MIEJSKIE NA GÓRNYM ŚLĄSKU W PÓŹNYM ŚREDNIOWIECZU" - Arkadiusza Przybyłoka

zdjęcia: Sylwester Kacprzyk

źródło: Repozytorium Prac Doktorskich Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego